बुबा/आमाको मृत्युपछि अभिभावक विहिन बनेकी प्यूठान नगरपालिका ८ गेजावाङकी सोनिया गिरी १० कक्षा पढ्न मुक्ति माध्यमिक विद्यालय रातामाटामा भर्ना भएकी छन् । प्यूठान नगरपालिकाले अभिभावक विहिन विद्यार्थीलाई आवासीय रुपमा पढाउन लागेकोे खबर पाएपछि सोनिया मुक्ति मा.वि मा पढ्न आएकी हुन् ।
‘३ बर्षको हुँदा मैले बुबाआमा गुमाए, सोनियाले भनिन् “त्यसपछि हामीले बुबाआमाको सहारा पाउन सकेनौ, अनि हामी वेसहारा जस्तै भयौ ।” सोनियाले कक्षा १ देखि ६ सम्म दाङमा पढेकि थिइन । ६/८ दुःख सँग गाउँमै पढिन । जनता मा.वि बाग्दुलामा कक्षा ९ मा अध्ययन गर्दै गर्दा प्यूठान नगरपालिकाले निःशुल्क पढाउने भन्ने सुनेपछि १० कक्षा पढ्न रातामाटामा आएको बताइन् ।

प्यूठान नगरपालिका ३ कुवापानी घर भएका एकै घरका ३ जना बालबालिकाहरु पनि रातामाटामै पढ्दै छन् । उनीहरुको अवस्था पनि सोनियाकै जस्तो हो । बुबा भारतमा काम गर्न गएपछि अहिलेसम्म फर्केका छैनन् । आमाले सानैमा छोडेर अर्कोसंग विवाह गरिन । तीन बालबालिका मध्ये कक्षा ५ मा पढ्ने बर्षा खड्काले आफन्त बाहेक बाहिर काम गर्दै पढ्दै आएको बताईन् । ‘घरको अभिभावक नै नभएपछि गाह्रो हुँदोरहेछ, “बर्षाले भनिन्’ त्यसैले हामी बाहिर काम गरेर पढ्न बाध्य थियौ ।”

यस्तै प्यूठान नगरपालिका ९ मरन्ठानाका अर्जुन रोका क्षेत्रीले नगरपालिकाले यो कार्यक्रम लिएपछि खुसी भएको बताए । उनी अहिले कक्षा ५ मा अध्ययन गर्दैछन् । ‘हामीजस्तो अभिभावक नभएकाहरुका लागि नगरपालिका अभिभावक नै बनेको छ, “अर्जुनले भने, ‘घरमा आर्थिक अभावका कारण हामीले राम्रोसँग पढ्न पाएका थिएनौ । अहिले हाम्रो लागि सबै सुविधा उपलब्ध भएपछि पढ्न सहज भएको छ ।”

विद्यालयले सञ्चालन गरेको होस्टेलमा बसेर पढ्दा विद्यार्थीको पढाई पनि सुधार हुँदै गएको विद्यालयले जनाएको छ । हिजोआज विद्यार्थी बिदा हुँदा समेत घरमा जान जांगर गर्न छाडेको शिक्षक बिष्णुकान्त मिश्रले बताए । वार्डेन मिश्रका अनुसार उनीहरु रमाउँदै, एकआपसमा छलफल गरि पढ्ने बानी पर्न थालेको छ ।

छात्राबास व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष बेद प्रसाद पौडेलले अभिभावक विहिन बालबालिकालाई सहारा बनेर प्यूठान नगरपालिकाले राम्रो काम गरेको बताए । विद्यालयमा अभिभावक विहिन बालबालिका पढाउने काम विद्यालयको लागि थप जिम्मेवारी थपिएको उनले बताए । विद्यार्थीलाई रमाईलोपनको आभास गराउँदै अभिभावकले जस्तै मायामोह दिएर विद्यार्थीलाई पठनपाठन गराउने गरेको बताए ।

प्यूठान नगरपालिकाले यसै शैक्षिक सत्रदेखि नगरपालिकाभित्र रहेका अभिभावक विहिन विद्यार्थीहरुलाई निःशुल्क रुपमा पढाउन सुरु गरेको छ । नगरपालिका क्षेत्रभित्र रहेका अभिभावक विहिन विद्यार्थीहरुलाई माध्यमिक शिक्षा कक्षा १२ सम्म निःशुल्क रुपमा पढाउन सुरु गरिएको प्यूठान नगरपालिकाका मेयर विष्णु बहादुर योगीले बताए ।

नगरपालिकामा रहेका बालबालिका कोही पनि शिक्षाबाट बञ्चित हुन नपरोस भन्ने सोचले उनीहरुलाई त्यस्तो व्यवस्था गरिएको योगिको भनाई छ । विद्यार्थीलाई पठनपाठन गर्न लाग्ने सबै खर्चको श्रोत सुनिश्चितता प्यूठान नगरपालिकाको नगर सभाले गर्ने गरेको प्यूठान नगरपालिकाले जनाएको छ ।

मुक्ति माध्यमिक विद्यालय रातामाटा प्यूठानमा विद्यार्थीहरुले होस्टेल सहित शैक्षिक सत्र २०८०/०८१ देखि पढाई सुरु गरेका छन् । हाल विद्यालयमा अभिभावक विहिन १५ छात्रा र १३ छात्र गरी २८ जनाले अध्ययन गर्दै गरेको विद्यालयले जानकारी दियो । नगरपालिकाले पठनपाठनका सामग्रीसँगै, खाजा, खाना,आवास, आवश्यक अनुसार व्यक्तिगत सरसफाईका सामग्री, विरामी पर्दा प्राथमिक उपचार र  अतिरिक्त क्रियाकलाप लगायतको सुविधा अभिभावक विहिन बालबालिकालाई उपलब्ध गराएको छ ।